السجود علی الارض (کتاب)كتاب "السجود علی الارض" تألیف آیت‌الله میرزا علی احمدی میانجی است و در آن مسألۀ سجده بر زمین كه از مسائل اختلافى بين اهل تسنن و اهل تشیع است بررسى شده است. ۱ - درباره مؤلفمرحوم آیت‌الله میرزا علی احمدی میانجی از عالمان معاصر و استادان حوزه علمیه قم بود که در علوم مختلفی از جمله تفسیر و فقه و تاریخ و حدیث مهارت داشت و آثار متعددی از خود بر جای گذاشت. وی به سال ۱۳۰۵ ش در روستای پورسخلو از توابع شهرستان میانه دیده به جهان گشود. به سال ۱۳۱۸ ش و در سن ۱۲ سالگی پدرش او را به میانه آورد و تحت تعلیم و تربیت آیت‌الله میرزا ابومحمد حجتی قرار داد. آیت‌الله میانجی نخست آموختن نحو را به تنهایی پیش استاد خویش آغاز کرد. او علاوه بر کتب علم نحو ، کتاب حاشیه در منطق ، معالم در اصول ، مطول در معانی و بیان و بخش‌های عمده شرح لمعه و قوانین الاصول را از محضر استاد خود فرا گرفت. وی همچنین از محضر آیت‌الله شیخ لطفعلی زنوزی و حاج میرزا مهدی جدیدی در میانه بهره برد. پس از آن عازم تبریز شد و از محضر آیت‌الله سید محمدحسین طباطبایی و نیز آیت‌الله میرزا رضی زنوزی بهره مند شد و پس از آن راهی حوزه علمیه قم گشت. در قم از محضر آیاتی چون بروجردی ، گلپایگانی ، محقق داماد و علامه طباطبایی بهره می‌جست. او در کنار تحصیل، با همکاری و همفکری تنی چند از دوستان خود از جمله مرحوم آیت‌الله سید مهدی روحانی اقدام به برگزاری بحث تفسیر هفتگی کردند . ۲ - درباره كتاب در اين كتاب مسألۀ سجده بر زمين كه از مسائل اختلافى بين اهل تسنن و اهل تشیع است بررسى شده است. اين مسأله از مسائل مورد ابتلاء و محل جر و بحث‌هاى طولانى است كه تعصبات در آن باعث شده كه گاهى تا حد اتهام و افتراء به اهل تشيع پيش بروند. مؤلف در اين كتاب تلاش نموده با تأليف آن به اصلاح رابطۀ آنان بپردازد. ۳ - روش تأليف كتاب به سبك فقه استدلالی خلافى همراه با استناد به مطالب تاريخى نوشته شده است. وى پس از تقسيم‌بندى ادوار و مراحل تغيير و دگرگونى در اين مسأله از عصر پيامبر اسلام به ۴ مرحله، به بررسى هر مرحله پرداخته است. مؤلف ابتدا ادلۀ قطعى سجده بر زمين را در عصر پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله مطرح نموده و پس از بيان عمل صحابه و فتاواى آنان و فقهاى بعد از آنان به ادلۀ ترخيص بر روييدنى‌هاى غير مأكول و ملبوس پرداخته و در نهايت تعدى از متن روايات و جواز سجده بر پوشيدنى‌ها در نزد اهل تسنن و دلايل منع آن توسط شيعيان را ذكر نموده است. استقراء تام و بررسى كتب اهل تسنن و بيان مطالب آنان با حفظ احترام فقهاى آنان و تلاش در برخورد محترمانه و عالمانه با نظريات آنان، اين كتاب را در نوع خود كم‌نظير ساخته است. مؤلف با بررسى عالمانه و دقت نظر و قلم روان خود تا حد امکان به بيان نظريات پرداخته و با فقه الحدیث كم‌نظير و استدلال‌هاى محكم و متين نظريات فقهاى اهل تشيع به پيروى از امامان معصومشان علیهم السلام را در مسألۀ سجده بر زمين و تربت امام حسین علیه السلام اثبات نموده است. وى در اين كتاب از بسيارى از منابع اهل تسنن مثل الفقه علی المذاهب الأربعة بدایة المجتهد ، السنن الکبری بیهقی ، کتاب الأمّ ، سنن الترمذی ، إرشاد الساری ، المدونة الکبری ، صحیح مسلم ، صحیح بخاری ، مسند احمد و غير آنان مطالبى را نقل نموده و از كتب اهل تشيع بيشتر از بحار الأنوار ، علل الشرایع صدوق ، من لا یحضره الفقیه ، الکافی و وسائل الشیعه روايات را ذكر نموده است. علاوه بر منابع روايى از كتب تاريخى مثل النهایة ابن أثیر ، أسد الغابة ابن اثير ، تاریخ الاسلام ذهبی نيز استفاده شده است. ۴ - فهرست مطالب كتاب از يك مقدمه و ۴ دور تشكيل شده كه هر دور نيز از قسمت‌هايى تشكيل شده است. در مقدمه آنچه بر آن مى‌توان سجده نمود، اقوال صحابه، تابعين آنان و فقهاى بعد از آنان ذكر شده و سپس ادوار و مراحل چهارگانۀ تغيير در احكام سجده به صورت گسترده بررسى شده است. در دور اوّل روايات و دلايل وجوب سجده بر زمين در حالت عادى و عند الضرورة و روايات علاجيه بيان شده است. در دور دوم سجده بر روييدنى‌هاى از زمين بيان شده است. در دور سوّم، تجاوز از متن روايات سجده و جواز سجده بر هر چيزى كه از زمين پديد آمده باشد، بيان شده. و در دور چهارم به مباحث گوناگونى مثل سجده بر پوشيدنى‌ها در نزد اهل تسنن، سجده بر روييدنى‌هاى از زمين در نزد اهل تشيع و سجده بر تربت امام حسین علیه السلام و كلام کاشف الغطاء و علامه امینی اشاره شده است. ۵ - ويژگى‌ها استقراء تام فقهاى اهل تسنن و تشيع از بهترين ويژگى‌هاى كتاب است. مؤلف معمولا با ذكر نام منابع، مطالب موجود در آن را ذكر مى‌نمايد و در موارد نادرى در حدود ۴۰ منبع تاريخى و حديثى شیعه و اهل تسنن را با عبارت« فعليك إذا بمراجعة» در متن كتاب ذكر نموده است. بررسى عالمانه و فقه الحديث روايات از ديگر ويژگى‌هاى كتاب است تا جايى كه گاهى عنوان مستقلى به عنوان« فقه الحديث» در ص ۳۱ ذكر شده است. استفاده و استناد به كتب فقه خلافى معتبر مثل« المراجعات »،« کتاب ابو هریرة » از سید شرف الدین عاملی ،« سیرتنا » از علامه امینی ،« الأرض و التربة الحسینیة » از علامه كاشف الغطاء خواننده را با كتب خلافى معتبر آشنا و از ويژگى‌هاى ارزشمند اين كتاب مى‌باشد. وى در پايان از تلاش‌هاى عالم فاضل و محقق متتبع علامه سید جعفر مرتضی لبنانی عاملی كه در حمايت و تأييد و كمك به مؤلف در نگارش اين كتاب نقش داشته تشكر نموده و ياد وى را گرامى مى‌دارد. ۶ - مشاهده آنلاین کتابالسجود علی الارض نویسنده:آیة الله میرزا علی احمدی میانجی ۷ - پانویس۸ - منبعنرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی |